Bodemsanering

Of een verontreinigde bodem wel of niet gesaneerd moet worden, hangt af van de mate van de verontreiniging en de functie van de bodem. Sommige verontreinigde locaties vormen niet direct een risico voor de gezondheid. De overheid kan beslissen dat sanering niet (direct) noodzakelijk is. Een projectontwikkelaar kan de sanering dan combineren met zijn bouwplan of een nieuwe warmte-koudeopslag.

Een bodemverontreiniging bestaat meestal uit een bron (waar de verontreiniging is ontstaan) en een pluim (de verspreiding). Bij sanering moet de vervuiler of eigenaar van het terrein de bron verwijderen (als dat mogelijk is). De ‘pluim’ kan dan worden beheerd of verminderd.

Bedrijven en particulieren zijn verplicht om bodemverontreiniging te voorkomen en de bodemverontreiniging die ze veroorzaken zelf te saneren. Dat heet de zorgplicht.

Om te voorkomen dat een sanering ergens anders problemen veroorzaakt en om de uitvoering te controleren, moet een sanering aan landelijk vastgestelde regels voldoen.

Bij een eenvoudige sanering die niet verder reikt dan uw eigen terrein, kunt u kiezen voor de procedure van het Besluit Uniforme Saneringen (BUS). U doet een melding aan het bevoegd gezag (in dit geval de OD NHN) en binnen 5 weken kunt u beginnen. BUS geldt voor drie saneringssituaties met elk een specifieke aanpak:

• Kleinschalig immobiel
• Kleinschalig mobiel
• Tijdelijk uitplaatsen

In alle gevallen gaat het om de sanering van een landbodem.

Als de verontreiniging en de sanering ingewikkelder is, kunt u gebruik maken van de normale regeling. Daarvoor dient u een saneringsplan in. De OD NHN of de gemeente Alkmaar (bij locaties binnen deze gemeente) geeft in een beschikking aan of zij instemmen met het saneringsplan. Op deze beschikking kunnen belanghebbenden bezwaar aantekenen. Deze procedure duurt doorgaans vijftien weken, maar kan onder voorwaarden ook worden verkort.

Melding

Via de link ondernemers bodem kunt u de digitale meldingsformulieren voor saneringen downloaden.

Erkend aannemer en milieukundig begeleider

Wilt u een bodemsanering laten uitvoeren? Vergeet u vooral niet dat u in eerste instantie zelf verantwoordelijk bent voor de goede uitvoering van de sanering van uw terrein. Maar ook voor het op tijd melden van de voortgang en eventuele afwijkingen ten opzichte van de eerste melding. Controleer daarom of de aannemer en de milieukundig begeleider erkend zijn. Op deze website van bodemplus kunt u dit nagaan.
Als een bodemsanering niet door een erkend milieukundig begeleider is begeleid, zal de provincie het evaluatieverslag van de sanering niet accepteren.

Het bevoegd gezag probeert zoveel mogelijk saneringen in eigen beheer te laten uitvoeren (Wbb, art. 43 - 47). Dat betekent dat ondernemers of particulieren de sanering vaak zelf moeten betalen. Bij bodemverontreiniging geldt immers de regel: "de vervuiler betaalt". In eerste instantie moet de veroorzaker van de verontreiniging dus ook de sanering bekostigen.

De veroorzaker van een verontreiniging hoeft echter niet altijd de saneringskosten te betalen. Hierbij wordt onder andere gekeken naar de datum van veroorzaking van de verontreiniging.

Soms is de veroorzaker van de bodemverontreiniging wel aansprakelijk, maar bestaat deze niet meer. De veroorzaker (een bedrijf) kan zijn opgeheven of failliet zijn, maar de veroorzaker (persoon) kan ook zijn overleden.

Is de vervuiler niet meer te achterhalen, dan is doorgaans de huidige eigenaar/gebruiker of de projectontwikkelaar van de verontreinigde bodem aansprakelijk voor de vervuiling en moet deze de uitvoering van de sanering betalen. Ook hierop zijn echter uitzonderingen.

Enkele jaartallen zijn belangrijk bij de vaststelling of een eigenaar aansprakelijk is voor bodemverontreiniging:

• Heeft de huidige eigenaar het perceel gekocht vóór 1975, dan is de eigenaar doorgaans niet aansprakelijk.
• Als de eigenaar tussen 1975 en 1983 het perceel heeft gekocht, dan is hij/zij alleen aansprakelijk als hij/zij van de verontreiniging had kunnen weten. Dit kan het geval zijn wanneer de verontreiniging vermeld staat in de transportakte
• Als de eigenaar tussen 1983 en 1990 het verontreinigde terrein heeft gekocht, is hij/zij alleen aansprakelijk als hij/zij van de verontreiniging had kunnen weten. Toch wordt er nu wél eerder van uitgegaan dat hij/zij het had kunnen weten. Bijvoorbeeld doordat bekend was dat in het verleden bedrijfsmatige activiteiten op de locatie hebben plaatsgevonden.
• Bij aankoop tussen 1990 en 1993 is een eigenaar in beginsel aansprakelijk met uitzondering van een bewoner of een ’kleine zelfstandige’.
• Bij aankoop na 1993 is een eigenaar doorgaans altijd aansprakelijk.

Voor zogenaamde ’professionele’ aankopers gelden strengere normen.

Het bovenstaande is een algemene weergave van zaken. In concrete gevallen zal het steeds van de specifieke omstandigheden afhangen of iemand aansprakelijk is. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met onze bodemspecialist.

Verschil kosten sanering en kosten voorafgaande bodemonderzoeken

In tegenstelling tot bovenstaande wordt een eigenaar in principe wel altijd aansprakelijk gesteld voor de kosten van de uit te voeren bodemonderzoeken die voorafgaan aan een sanering.

Met deze onderzoeken wordt vastgesteld wat de aard en omvang van aangetroffen verontreinigingen is en of wel of geen sanering noodzakelijk is.