Oud en Nieuw: van uitvoerenden naar omgevingsadviseurs

Hoe staat het er in het nieuwe jaar voor met de implementatie van de Omgevingswet? De Regionale Uitvoeringsdienst Noord-Holland Noord (RUD HNH) is volop bezig met de voorbereiding ervan, samen met alle gemeenten in Noord-Holland Noord en de provincie. Na de fase van bewustwording is het tijd voor verdieping, verbreding en verankering. Een interview met Peter Verduin, programmamanager Omgevingswet.

Hoe kijk je aan tegen de komst van de Omgevingswet?

‘Enerzijds is het een vervolg op de huidige situatie, waarin we al volop werkzaam zijn op het gebied van bouw- en milieuvergunningen, toezicht/handhaving en ruimtelijke plannen. Dat doen we in opdracht van en in nauwe samenwerking met onze opdrachtgevers, te weten de zeventien gemeenten in het werkgebied Noord-Holland Noord en de provincie.

Daarnaast dwingt de Omgevingswet alle betrokkenen integraal te kijken naar vraagstukken aangaande de leefbaarheid van een gebied, zoals veiligheid en duurzaamheid. Dus rekening houdende met de gemeentelijke en provinciale ambities, met die van onszelf én kijkend naar milieukwaliteit en veiligheid. Een succesvolle invoering van de Omgevingswet vereist een stevige(re) samenwerking en breed gedragen visies en plannen ten aanzien van de omgeving. Dat werkt prettig. Goede samenwerking met de Veiligheidsregio (VR) en de GGD is cruciaal, evenals constructief overleg met andere omgevingsdiensten in Nederland.’

Welke kansen biedt de Omgevingswet voor de RUD NHN?

‘De maatschappij verandert en de overheid moet daarop inspelen. De Omgevingswet vraagt dat we meer gaan redeneren vanuit gemeentelijke doelen, voorbij de regels en bij wet bepaalde uitvoerende (milieu)taken als vergunningverlening, toezicht en handhaving in het kader van de Wabo. Wat dat aangaat, hebben we als organisatie veel te leren. De RUD NHN zou een duidelijke rol moeten krijgen in het proces bij het opstellen van een gemeentelijke/provinciale omgevingsvisie. Als onze kennis en ervaring tijdiger en beter wordt benut, is minder toezicht en handhaving nodig.

De Omgevingswet is een kans om met frisse blik te kijken naar wat de gemeente/provincie wil met haar fysieke leefomgeving. Beleidsvelden die nu wat schuren, kunnen we bijvoorbeeld integreren. Nieuwe opgaven en thema´s kunnen worden opgenomen in een op te stellen omgevingsvisie en/of –plan. Denk aan duurzaamheid en klimaatadaptatie. Vanuit haar expertise kan de RUD NHN gemeenten en provincie goed adviseren.’

Hoe wordt de implementatie van de nieuwe Omgevingswet bij de RUD NHN aangepakt?

‘We zijn al volop bezig. Het plan van aanpak (“Verkenning en Implementatie Omgevingswet voor de organisatie RUD NHN”) kent drie fasen: bewustwording (2017 en 2018), verdieping (2019) en verbreding/verankering (2020). De Omgevingsdienst moet bij inwerkingtreding van de Omgevingswet (1 januari 2021) klaar zijn om de wet efficiënt en effectief uit te voeren conform visie en beleid van provincie en gemeenten. Steeds zoeken we actief de samenwerking met provincie en gemeenten.’

Wat is de status van de implementatie?

‘Na de bewustwordingsfase gaan we over naar verdieping. Dat houdt in dat we medewerkers opleiden. Werknemers in het primaire proces krijgen een basiscursus Omgevingswet. Specialisten krijgen daarnaast een cursus voor hun expertise op het gebied van bodemonderzoek, geluid, externe veiligheid, duurzaamheid en natuur. Ook komt vergunningverlening en handhaving aan bod. Om de Omgevingswet ten volle te benutten en goed uit te voeren, wordt een nieuwe functie in het leven geroepen: de omgevingsadviseur.
Deze is de schakel tussen verschillende afdelingen en processen binnen de eigen organisatie en tussen de eigen organisatie en ‘buiten’. Hiervoor gaan we mensen opleiden.

We haken aan bij diverse pilots van gemeenten en provincie in het kader van een omgevingsvisie en/of -plan. Intern starten we met het oefenen van de Omgevingswet. Hierbij staat de volgende vragen centraal:  hoe kunnen de milieuaspecten zo goed mogelijk worden geborgd in het nieuwe werkproces van de Omgevingswet? Wat wijzigt er inhoudelijk? Zowel bij de opleidingen als bij de pilots wordt de door de Omgevingswet gevraagde cultuurverandering meegenomen.

In de regio Noord-Holland Noord  werken we bij de implementatie samen met de VR en de GGD, ook ter voorbereiding op onze adviserende rol richting gemeenten en provincie. Er is regelmatig overleg met projectleiders en programmamanagers Omgevingswet van de diverse partijen.
Het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) zal in fasen worden uitgezet. Momenteel zijn we al bezig om de aanwezige milieugegevens optimaal voor te bereiden op de één-loket-functie in de toekomst. Met gemeenten en provincie gaan we dit verder invoeren. We richten één kaartviewer in waarin we alle beleidsvelden op termijn gaan onderbrengen.’

Welke tips heb je voor de gemeenten en provincie?

‘Zie de Omgevingswet niet als doel, maar als middel om de doelen die je als gemeente/provincie hebt, te helpen verankeren. Onderzoek wat de Omgevingswet voor jou kan betekenen. Benoem de Omgevingswet minder nadrukkelijk wanneer partijen er sceptisch over zijn. In andere gevallen kun je de wet gebruiken als aanleiding om zaken voor elkaar te krijgen.

Zorg voor bewustwording en betrokkenheid, je kunt nu al veel meer doen dan je denkt. En laat je vooral niet ophouden door de discussie rondom het uitstel van de wet, hij komt er zeker en vast.

En, heel belangrijk: betrek de RUD NHN (evenals de VR, GGD en het waterschap) zo vroeg mogelijk in het proces!’